Zastosowania borowin w leczeniu schorzeń kobiecych

Leczenie borowinami ma w Polsce długą tradycję i udowodnioną naukowo skuteczność. O zastosowaniu borowin w leczeniu schorzeń reumatycznych, ortopedycznych czy neurologicznych słyszała większość z nas, wiele osób doświadczyło też korzystnego efektu takiej terapii. Jednak nie wszyscy słyszeli o możliwości zastosowania borowin w leczeniu schorzeń kobiecych, choć przed laty to właśnie niepłodność i inne schorzenia ginekologiczne były jednym z podstawowych wskazań do leczenia borowiną.
Temat przybliży nam dr n. med. Jolanta Zegarska z Centrum Ginekologii i Balneologii YULAN w Ciechocinku.

Zacznijmy od początku. Co to właściwie jest borowina? Co sprawia, że ma takie niesamowite właściwości lecznicze?

Borowiny, to nic innego jak torf leczniczy o znacznym stopniu rozkładu, który powstał dziesiątki tysięcy lat przed naszą erą. Możemy śmiało powiedzieć, że jesteśmy szczęściarzami, ponieważ w Polsce mamy jedne z najlepszych borowin na świecie.

Za właściwości lecznicze borowiny odpowiadają przede wszystkim zawarte w niej organiczne związki humusowe (kwasy huminowe, fulwonowe i hymatomelanowe) oraz związki bituminowe (woski, tłuszcze, smoły roślinne) Składniki te różnią się w zależności od miejsca pochodzenia borowiny, co powoduje, że każda borowina jest inna. Choć wszystkie borowiny mają wiele wspólnych właściwości leczniczych, w leczeniu niektórych schorzeń bardzo ważne jest jaką borowinę zastosujemy! W Polsce mamy duże bogactwo złóż borowiny. 18 z nich ma potwierdzone przez Ministerstwo Zdrowia właściwości terapeutyczne i może być stosowana w lecznictwie.

Jaki jest działanie borowiny? Jakiego efektu możemy oczekiwać po jej zastosowaniu?

Podstawowe działanie borowiny to działanie przeciwzapalne, bakteriobójcze i bakteriostatyczne, przeciwbólowe, regenerujące i oczyszczające a także przegrzewające.
Podczas zabiegów borowinowych składniki borowiny wywierają działanie zarówno miejscowe - na skórę i tkankę podskórną oraz działanie ogólne, wpływając na narządy odległe od miejsca działania.
Podczas zabiegów borowinowych zachodzi też bardzo ważny proces wymiany: produkty przemiany materii, a więc substancje nam niepotrzebne, przechodzą do warstwy borowiny przylegającej do skóry, co oczyszcza organizm. Natomiast z borowiny do naszego organizmu przenikają substancje lecznicze. Jeśli zabieg obejmuje duże powierzchnie skóry, wówczas działanie na organizm jest znaczne i bywa porównywane nawet do zabiegu dializy.

W jakich schorzeniach ginekologicznych borowina może być zastosowana?

Jest to o tyle trudne pytanie, że łatwiej byłoby wymienić sytuacje w których borowina nie jest wskazana w leczeniu chorób kobiecych.
Historycznie w Polsce po raz pierwszy borowiny zastosowano w Krynicy Zdroju do leczenia niepłodności. Leczyła się tam między innymi, zresztą skutecznie, królowa Marysieńka. Przez stulecia, kiedy nie znano jeszcze hormonalnej terapii zastępczej, leczenie objawów klimakterycznych było także jednym z podstawowych wskazań do leczenia borowinami. Ponadto leczenie przewlekłych stanów zapalnych zarówno przydatków, jak i pochwy i sromu, zaburzenia miesiączkowania, regeneracja po zabiegach operacyjnych, dolegliwości bólowe…

Czy w erze farmakoterapii i ciągle rozwijającej się medycyny operacyjnej, jest jeszcze miejsce na tego typu leczenie?

Oczywiście! Leczenie borowiną i innymi surowcami naturalnymi ma swoje ważne miejsce we współczesnej medycynie i stanowi cenne uzupełnienie innych metod leczenia. Chcę tu wyraźnie podkreślić, że nie jest to medycyna alternatywna, a poparta badaniami naukowymi wiedza medyczna i specjalizacja lekarska.
Chętnie stosuję leczenie borowinami, ponieważ zastosowane zgodnie ze sztuką lekarską i wskazaniami, właściwie nie ma skutków ubocznych. Podczas leczenia nie pojawiają się efekty niepożądane, których często obawiamy się stosując inne metody leczenia.
Posiadanie wiedzy w dziedzinie ginekologii oraz balneologii pozwala łączyć u jednej pacjentki zarówno farmakoterapię jak i leczenie operacyjne z zabiegami borowinowymi. Na przykład w leczeniu ostrego stanu zapalnego konieczne jest włączenie leczenia farmakologicznego, natomiast już przy przewlekłych, nawracających stanach zapalnych dróg rodnych leczenie tamponami borowinowymi jest zdecydowanie dobrą i skuteczną terapią. Podobnie w sytuacjach, gdy konieczny jest zabieg operacyjny będzie on bezpieczniejszy i bardziej skuteczny, gdy tkanki pochwy będą odpowiednio ukrwione, odżywione i…zregenerowane, czemu właśnie służą odpowiednie zabiegi balneofizykalne, między innymi borowinowe. Inną kwestią jest leczenie i wspomaganie leczenia niepłodności, gdzie metody balneofizykalne, farmakologiczne i inwazyjne mogą być stosowane osobno lub jednocześnie dla zwiększenia skuteczności leczenia.

Co to właściwie jest tampon borowinowy i w jaki sposób borowina może być aplikowana w leczeniu chorób kobiecych?

Pod nazwą tampony borowinowe, kryje się metoda podania borowiny dopochwowo. Choć brzmi to może nieprzyjemnie, w rzeczywistości jest to zupełnie bezbolesny i łagodny zabieg, bardzo dobrze tolerowany przez pacjentki. Odbywa się w intymnych i wygodnych dla pacjentki warunkach. Samo podanie borowiny trwa dosłownie chwilę. Następnie po około 20 minutach odpoczynku, borowina jest wypłukiwana.
Inną formą zastosowania borowiny w ginekologii są tak zwane majtki borowinowe. To nic innego jak okład z borowiny nałożony na miednicę mniejszą, okolice narządu rodnego i górną część ud, w kształcie przypominający majtki, stąd nazwa.
Ponadto stosowane są zwykłe okłady, podobnie jak przy leczeniu innych schorzeń, tylko zamiast okładać borowiną na przykład kolano, przykładamy ją na podbrzusze lub dolny odcinek kręgosłupa.
Czasem stosujemy też kąpiele borowinowe lub kąpiele w zawiesinie borowinowej, zarówno w wannie jak i w formie kąpieli nasiadowej, zanurzając tylko górną część ud i miednicę.
Chcę w tym miejscu jeszcze podkreślić, że leczenie borowinowe często jest wspierane innymi zabiegami balneofizykalnymi oraz masażami czy ćwiczeniami z fizjoterapeutą, oczywiście w zależności od wskazań i efektu jaki chcemy osiągnąć.

Jak długo trwa takie leczenie. Czy wystarczy jeden zabieg?

Leczenie borowiną, aby przyniosło pożądany efekt, przeważnie wymaga dłuższego czasu.
Bardzo często czas trwania leczenia jest uzależniony od schorzenia oraz ewentualnie stosowanych innych metod terapeutycznych. U kobiet miesiączkujących konieczne jest skorelowanie leczenia z ich cyklem miesiączkowym. Szczególnie istotne jest to w leczeniu niepłodności czy zaburzeń miesiączkowania. Jeśli pacjentka jest w okresie okołooperacyjnym, leczenie borowinami jest często podzielone na dwie części. Podczas pierwszej kuracji przygotowujemy pacjentkę do zabiegu, poprawiamy ukrwienie, eliminujemy stany zapalne. Po operacji skupiamy się na jak najszybszym powrocie do zdrowia, jak najlepszym gojeniu się rany pooperacyjnej, minimalizowaniu ryzyka powstania zrostów.
Jednak można powiedzieć, że średnio, aby leczenie było skuteczne powinno się odbyć około 10 zabiegów.

Jak pacjentka spoza Ciechocinka może skorzystać z leczenia?

Wychodząc naprzeciw potrzebom pacjentek oferujemy możliwość zarezerwowania hotelu i wyżywienia na czas terapii w naszym centrum.

Ponadto, ponieważ często zabiegi te są stosowane razem z innymi zabiegami balneofizykalnymi, organizowane są specjalne turnusy pobytowe dla pacjentek, zawsze z możliwością zindywidualizowania oferty. Podczas takiego pobytu poza leczeniem oferujemy także odpowiednią dietę, spotkania edukacyjne, możliwość konsultacji z innymi specjalistami, spotkanie z psychologiem, możliwość wykonania badań diagnostycznych oraz … odpoczynek i relaks w najsłynniejszym polskim uzdrowisku.
Mamy jednak świadomość, że nie każda kobieta może przeznaczyć dwa tygodnie na leczenie, wówczas tak opracowujemy terapie, aby ich efektywność była jak największa, w czasie, który pacjentka może przeznaczyć na pobyt z nami. Choć nie jest to optymalne rozwiązanie, niekiedy pacjentka kontynuuje leczenie już w domu, cały czas znajdując się pod naszą opieką.